Pierre Guillaume IMPERIALI des Princes de Francavilla
Dat men bij de zetelverdeling na verkiezingen naar EVENREDIGHEID streeft lijkt ons een democratische evidentie. Tien procent van de stemmen moet zich weerspiegelen in 10 % van de zetels. Maar hoe kleiner het aantal te begeven zetels hoe moeilijker dat principe te handhaven is. En ook hoe meer partijen deelnemen aan die evenredige verdeling, hoe moeilijker het wordt om een stabiele werkbare meerderheid te vormen.
Mooi internationaal voorbeeld dezer dagen is Zweden : 8 (!) nationale partijen deden afgelopen zondag mee. Links (3 partijen) en rechts (4 partijen) halen elk ca.40 %, een anti-migratiepartij 20. Patstelling compleet.
Daarom heeft men al lang geleden gezocht naar systemen om al te verregaande versnippering onder een massa kleine partijtjes tegen te gaan : door bv een kiesdrempel in te voeren. Maar dat helpt niet altijd : zie alweer Zweden met zijn drempel van 4 %. Tussen haakjes : Belgische gemeentes met een raad van 25 leden -zoals Lede – hebben ook een de facto kiesdrempel van … 4 %
Begin twintigste eeuw heeft een Belgisch senator met een Italiaanse naam, wiens naam boven dit stukje staat, een systeem uitgedacht dat -voorzichtig- een voordeel toekent aan de grotere partijen. De Coöperatie paste het systeem toe op de uitslag in Lede van 2012. Hier gaan we .
Nadat de stemlokalen om 13h00 dicht gaan, maakt de voorzitter zijn verslag : hij kijkt na hoeveel kiezers niet zijn opgedaagd, steekt de ongebruikte stembiljetten apart en verzegelt de kisten. Die worden naar de telbureaus gebracht. Daar worden er drie kisten uit verschillende wijken van de gemeente door elkaar gemengd (om het kiesgeheim te respecteren. Anders zou het wellicht te zeer opvallen wanneer in een deelgemeente één lijst of één kandidaat een uitgesproken resultaat haalt). En dan begint het tellen : men haalt er de blanco en ongeldige stemmen uit en legt de geldige per partij op een stapeltje. (Geldig is een biljet met ofwel een lijststem ofwel een voorkeurstem voor één of meerdere kandidaten). Op die manier bepaalt men per partij het aantal behaalde stemmen.
Dan begint de verdeling van de zetels volgens het systeem Imperiali : men déélt het aantal stemmen door 2, 3, 4, 5 …..De behaalde quotiënten geven aan welke partij een zetel krijgt : het grootste quotiënt de eerste, en zo verder in dalende lijn tot er 25 zijn uitgedeeld;
Toegepast op Lede 2012 geeft dit volgend beeld : we geven per partij eerst het totaal aantal behaalde stemmen, dan de reeks quotiënten, en dan tussen haakjes welke zetel daarmee behaald werd :
CD&V = 3832 : 1916 (1ste) 1277 (4de) 958 (7de) 766 (9de) 638 (11de) 547 (15de)
479 (19de) 425 (21ste) 383 (/)
NVA = 3141 : 1570 (2de) 1047 (5de) 785 (8ste) 628 (12de) 523 (16de)
448 (20ste) 392 (25ste) 349 (/)
Open VLD = 2960 : 1480 (3de) 986 (6de) 740 (10de) 592 (14de) 493 (19de)
422 (22ste) 370 (/)
sp.a = 1187 : 593 (13de) 395 (24ste) 296 (/)
Groen = 1019 : 509 (17de) 339 (/)
Vlaams Belang = 831 : 415 (23ste) 277 (/)
CONCLUSIE :
1. alweer blijkt dat dit systeem nog zo kwaad niet is om de uitspraak van de kiezer op een faire wijze om te zetten in zetels.
2. de bewering dat het maar een haartje gescheeld heeft of deze of gene partij had een zetel méér behaald is niet correct. Voorbeeld : om een negende zetel te behalen had CD&V het 25ste quotiënt moeten halen ten nadele van NVA. Daarvoor had de partij toch wel ca 90 stemmen meer nodig gehad...
Grazie mille signore Imperiali !
Nu zijn er nog wel meer pistes te bedenken om de WIL van de KIEZER zo duidelijk en direct mogelijk om te zetten in zetelvertegenwoordiging. In een volgend stukje gaan we het hebben over onder meer panacheren, afspiegelingscolleges en vooral aan welke namen de behaalde zetels nu worden toegewezen...
Johan De Ryck
Lijstduwer De Coöperatie
